Ո՞ւմ մենաշնորհն է Հայոց Եղեռնը
Ժողովրդի հիշողությունը կարճ է: Եվ դա խիստ հարմար է այս իշխանություններին, որոնք, եթե ծիծաղելի վիճակում հայտնվելու վախը չունենան, կհայտարարեն, թե առաջին տիեզերագնացը ղարաբաղցի է եղել, իսկ հարաբերականության տեսությունը հայտնագործել է ստեփանակերտցի մի պարտկոմ:
Մինչդեռ, օգտվելով ժողովրդի խիստ կարճ հիշողությունից, որը չի հիշում անգամ իր երեկվա օրը, ներկայիս իշխանությունն իր պալատական լրատվամիջոցներով, հաստատուն և անհերքելի տպավորություն է ստեղծում, թե նախկին և խիստ հանցավոր իշխանություններն ամեն ինչ անում էին Հայոց ցեղասպանության հարցը քողարկելու, այդ հարցին միջազգային հնչեղություն չտալու համար:
Ցեղասպանության բնագավառում մինչև Քոչարյանի հայտնությունը, մենաշնորհը պատկանում էր հեղափոխական դաշնակներին, իսկ Քոչարյանի հայտնությունից հետո հեղափոխական դաշնակները մեծահոգաբար թույլ տվեցին, որ վերջինս իր լուման ունենա Հայոց ցեղասպանության ճանաչման վեհ գործում:
Այսպիսով, Ցեղասպանությունը համարվեց Քոչարյանի և դաշնակների մենաշնորհը, իսկ նրանց ենթակայության տակ գտնվող լրատվամիջոցները հպարտությամբ գրեցին. «Առաջին անգամ միջազգային բարձր ատյաններից հայոց նախագահը բարձրացրեց ցեղասպանության հարցը»: Ու ժողովուրդը ականջները կախ հավատաց, թե նախկին հանցավորները ոչ միայն ազգի լույսն էին կտրում, այլև ամեն ինչ անում էին, որ աշխարհը չճանաչի 15-ի եղեռնը:
Սույն անհեթեթ մտայնությունը փարատելու համար մեջբերենք «Արմենպրես» գործակալության՝ միայն 96 թվականի տեղեկատվությունը՝ նախկին իշխանությունների օրոք Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործում ունեցած հաջողությունների շուրջ:
Եվ այսպես, ըստ «Արմենպրես» գործակալության, 1996-ի ապրիլին՝ «Հայոց մեծ եղեռնի 81-րդ տարեդարձի նախօրյակին, Կանադայի խորհրդարանում ընդունվեց հետևյալ օրենսդրական բանաձևը. «Համայնքների պալատը, 1915թ. ապրիլի 24-ին տեղի ունեցած մոտ 1,5 միլիոն կյանքեր խլած հայկական ցեղասպանության 81-րդ տարեդարձի կապակցությամբ, ի ճանաչումն մարդկության դեմ գործված ոճիրների, ամեն տարվա ապրիլի 20-ից 27-ի շաբաթը ընդունում է որպես մարդու կողմից մարդու հանդեպ անմարդկային վերաբերմունքի հիշատակման շաբաթ»:
1996 թիվ, 23 ապրիլի, «Արմենպրես»
«Պաշտոնական այցով Ստրասբուրգում գտնվող ՀՀ ԱԺ նախագահ Բ. Արարքցյանը, ելույթ ունենալով Եվրախորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի նստաշրջանում, արծարծեց 15 թվի Հայոց ցեղասպանության խնդիրը»:
Ի դեպ, Ցեղասպանության ճանաչման հարցում նախկին իշխանությունների կատարած լուրջ աշխատանքի հետևանք էր նաև այն, որ, ինչպես վկայակոչում է «Արմենպրես» գործակալությունը, «96-ի ապրիլին ԱՄՆ նախագահ Բիլ Քլինթոնը ուղերձով դիմեց ամերիկահայությանը, բայց, իհարկե, ձեռնպահ մնաց Հայոց մեծ եղեռնը ցեղասպանություն որակելուց» (իսկ իշխանական մամուլը 2001-ի ապրիլին գրեց, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցում Քոչարյանի լուրջ ձեռքբերումների արդյունքում էր, որ ԱՄՆ նախագահն առաջին անգամ ուղերձով դիմեց ամերիկահայությանը):
Այնուհետև, դարձյալ 96-ի ապրիլին, դարձյալ ըստ «Արմենպրես» գործակալության՝ «Հունաստանի կառավարությունը, քննարկելով «Քաղաքական գարուն» կուսակցության բարձրացրած հարցը, միաձայն որոշում կայացրեց՝ «Ապրիլի 24-ը Թուրքիայի կողմից 1915 թվի Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր հայտարարելու մասին»:
Դարձյալ 96-ի ապրիլին, ըստ պաշտոնական տեղեկատվության՝ «ԱՄՆ կոնգրեսի միջազգային հարաբերությունների հանձնախմբի նախաձեռնությամբ կոնգրեսում տեղի ունեցան լսումներ՝ օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստի ճանաչման խնդրի շուրջ: Նշվեց, որ Թուրքիայի կողմից հայոց ցեղասպանության ընդունման դեպքում կարող են բարելավվել Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունները»:
Եվ այսպես՝ մեջբերումներն ընդամենը 1996-ի մեկ ամսվա պաշտոնական տեղեկատվությունն էր, որը, կարծում ենք, բավարար է ապացուցելու համար, թե ինչքան «անտարբեր» էին նախկին իշխանությունները 15 թվի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցում:
Իհարկե, նշյալ հիշատակումները կարող են խարխլել դաշնակցության ցեղասպանական հեղինակային իրավունքը, սակայն, ինչպես սիրում էր կրկնել բոլշևիկ Լենինի ընկերուհի Ինեսա Արմանդը, պատմությունը ճշմարիտ փաստ է սիրում: Իսկ փաստն այս դեպքում այն է, որ 1915 թվի հայկական եղեռնի ճանաչումը նախկին իշխանությունների արտաքին քաղաքականության կարևորագույն խնդիրներից էր, բայց, ի տարբերություն ներկայիս դեմագոգ իշխանությունների, նախկիններն իրենց խնդիրները լուծում էին առանց համաշխարհային շուխուրների և քարոզչական սալյուտների:
Նաիրա Կարապետյան
«Չորրորդ իշխանություն», No 330, հունվարի 29, 2002թ.