Արցախի ՊԲ մամլո նախկին խոսնակ Սենոր Հասրաթյանը գրել է. «Կար ժամանակ, երբ Մայր հայրենիքում ապրողները սփյուռքից ներգաղթած մեր հայրենակիցներին անվանում էին «ախպարներ», իսկ արցախցիներին՝ «շուռ տված հայեր...»: Դա հիմնականում անցյալ դարի երկրորդ կեսերին էր... Այսօր ապրելով 21-րդ դարում և լսելով, թե որոշ ոչնչություններ ինչպիսի որակումներ են հասցեագրում արցախցիներին, պարզապես, ապշում ես...
Ապշում ես ոչ միայն նրա համար, որ տասնամյակներ անց մեր ազգային գիտակցությունը նորից հետ է շպրտվել նախորդ դարի երկրորդ կեսերի մակարդակ, այլև որ մի քանի տականքների ապազգային քաղաքականության արդյունքում մենք հասել ենք այն կետին, երբ հայն անում է այն, ինչը տասնամյակներով, իսկ գուցեև դարերով՝ երազում էր մեզ թելադրել մեր թշնամին»:
Բավական կարևոր թեմայի է անդրադառնում Սենոր Հասրաթյանը: Իսկապես, նկատել ենք, որ վերջին շրջանում արցախցիների հանդեպ սոցցանցերում հաճախակիացել են բացասական գրառումները: Շատերը բավական լկտի արտահայտություններ են անում արցախցիների և Արցախի մասին, ինչը քաղաքական տհասության դրսևորում է: Բայց եթե «ա»-ն ասվում է, եկեք «բ»-ն էլ ասենք:
Կոնկրետ Սենոր Հասրաթյանին ուղղակի հիշեցնենք, որ նա պետք է ապշեր ոչ թե հիմա, այլ 2018-ին, երբ Արցախի խորհրդարանում Ժաննա Գալստյանը Հայկ Խանումյանին «գյալմա» անվանեց: Ուզում ենք ասել, այս հոռի երևույթը միայն Հայաստանին չէ բնորոշ:
Բայց մենք այլ հարցի ենք ցանկանում անդրադառնալ. իսկ ընդհանրապես, որտեղի՞ց առաջացավ հայաստանցի-ղարաբաղցի այս անջրպետը, բաժանումը:
Ռոբերտ Քոչարյանին շատ բաներում են մեղադրում. իշխանազավթում, «Պապլավոկ», հոկտեմբերի 27, մարտի 1, տասնյակ սպանություններ, տնտեսության մոնոպոլիզացում: Բայց նրա ամենամեծ մեղքերից մեկի մասին քիչ է խոսվում. այն, որ հենց ինքը շրջանառության մեջ դրեց հայաստանցի-ղարաբաղցի տարանջատումը: 1998 թվականից հետո այս տարանջատումը սիստեմատիկ կերպով խորացրել է: Ղարաբաղյան կլան հասկացությունը հո օդից չառաջացա՞վ: Իր ստեղծած կլանն էր, որը աստիճանաբար իր ձեռքում կենտրոնացրեց Հայաստանի քաղաքական, տնտեսական, ֆինանսական ռեսուրսների զգալի մասը, որը անպատժելիության բացառիկ իրավունքներ ուներ:
Հիշո՞ւմ եք այն տարիների անեկդոտը. երբ NKR համարներով մեքենան հետևից գալիս, խփում է հայաստանցու 06-ին, «գայիշնիկները» գալիս, տեսնում են NKR համաները, 06-ի վարորդին ասում են. դե հլը պատմի, ո՞նց զադնի տվեցիր, ո՞նց խփեցիր էս գյոզալ ավտոյին: Հենց այնպես չէր այդ անեկդոտը հայտնվել: Դա Քոչարյանի հայաստանցի-ղարաբաղցի տարանջատման արտացոլանքն էր: Չասենք, էլի, թե Քոչարյանը պաշտոնները, տնտեսության յուղոտ պատառները ում և ինչ սկզբունքով էր բաժանում: Չասենք էլի, թե իր նշանակած յուրային ոստիկանապետերը ինչպիսի առանձնակի դաժանությամբ էին խոշտանգում մարդկանց: Նվեր Հովհաննիսյանի օրինակը հերիք է:
Ու նման կլանային քաղաքականությունը, վարք ու բարքը տարիների ընթացքում չէր կարող նստվածք չտալ մարդկանց մոտ:
Մենք վերջերս անդրադարձանք այն թեմային, թե խորհրդարանական այս քարոզարշավի վերջին օրը Քոչարյանի հրավիրած հանրահավաքը ինչ հակառակ էֆեկտ ունեցավ և ինչպես ազդեց հանրության մեծամասնության քվեարկության վրա: Պատճառներից մեկը նշել էինք. որ ինչքան թաղային խուժան կար, հանցագործ, ընտրակեղծիքների մեջ վարպետացած, սաղին հավաքել, բերել էր Հրապարակ: Բայց մի ուրիշ պատճառ էլ կար. որ Ստեփանակերտից մի քանի հազար հոգու էլ էր բերել՝ քաղաքապետով, բանով: Բա սրա վրա էլ պետք է ապշել: Սա հայաստանցի-ղարաբաղցի տարանջատում չէ՞: Սա տեսնողը ի՞նչ պետք է մտածեր:
Եվ վերջում. իսկ գիտե՞ք, թե Քոչարյանի այդ հրավիրած հանրահավաքում ինչու էին մեծ թիվ կազմում քրեական աշխարհի ներկայացուցիչները և Արցախից եկածները. որովհետև ինքն ուրիշ հենարան Հայաստանում չունի: Եվ չի ունեցել. ո՛չ 1998-ին, ո՛չ 2003-ին, ոչ էլ՝ 2008-ին: Դրա համար էլ ղարաբաղյան կլան էր ստեղծել, որպես իր միակ ու հուսալի հենարան: Ու դրա հետևանքները դեռ երկար են իրենց զգացնել տալու: