«ՉԻ», No 458, ապրիլի 5, 2005 թ.
Սկիզբը` նախորդ համարներում՝ Մաս 1-ին և Մաս 2-րդ:
Բացի իր հիմնական գործունեությունից, որ կոչված էր զբաղվել հանցագործությունների բացահայտմամբ, ԱղվանՀովսեփյանը սկսեց զբաղվել մասնավոր բիզնեսով: «ՉԻ» նախորդ համարներից մեկում նշել էինք, որ մեր տեղեկություններով Աղվան Հովսեփյանը «Շանթ» ընկերության խոշոր փայատերերից է: Եվ Աղվան Հովսեփյանի նոր` 100 հազ. դոլարանոց մեքենան, որքանով որ մեզ հաջողվեց ճշտել, ձևակերպված է որպես «Շանթ» ընկերության նվեր:
Այլ աղբյուրների համաձայն, Օպերային հարող տարածքում Լևոն Խաչատրյանի հետ երկհարկանի սրճարան են բացել, սրճարան ունեն նաև դատախազության շենքի դիմաց: Լուսակերտում` Մելս Հակոբյանի առանձնատան կողքին կառուցված առանձնատան մասին էլ շատ է խոսվել: Ժամանակին, Երևանի նախկին քաղաքապետ Վահագն Խաչատրյանի թույլտվությամբ կոմպոզիտորների տան մոտ գտնվող շենքում Աղվան Հովսեփյանը հատուկ իր բնակարանի համար առանձին մուտք էր բացել: Իսկ հետագայում նույն շենքի դիմաց կառուցեց իր արդեն հայտնի դարձած շքեղ եռահարկ առանձնատունը:
Բազմաթիվ թելերով, բազմաթիվ գործերով իր ճակատագիրը միահյուսելով Սերժ Սարգսյանի և Ռ. Քոչարյանի հետ, Աղվան Հովսեփյանը նույնպես հետդարձի ճամփա չունի: Այսինքն, իշխանությունը կորցնելուց հետո Աղվան Հովսեփյանին նույն ճակատագիրն է սպասում, ինչ Ռ. Քոչարյանին ու Ս. Սարգսյանին: Քանզի Ա. Հովսեփյանի գործունեության այն մութ կետերը, որոնք ձեզ ներկայացրել ենք, իրականում որևէ մեկի համար գաղտնիք չեն: Բոլորն էլ շատ լավ գիտեն, թե իրականում բազմաթիվ սպանությունների գործերը ինչպես են կոծկվել, կամ ինչպես են գործեր սարքվել: Աղվան Հովսեփյանն էլ է դա շատ լավ հասկանում, այդ իսկ պատճառով վաղուց արդեն նրան չի հետաքրքրում հասարակության կարծիքը իր մասին: Ու հենց դրանով էլ Աղվան Հովսեփյանը էլ ավելի է վտանգավոր դառնում հասարակության համար: Այն ուղին, որով ընթանում է Ա. Հովսեփյանը, պահանջում է նորանոր բռնադատվածներ, նոր ռեպրեսիաներ, խեղված ճակատագրեր: Իր անվտանգության երաշխիքը հասարակությանը վախի և տեռորի մթնոլորտում պահելն է, երբ մարդիկ կմտածեն միայն իրենց, այլ ոչ թե Աղվան Հովսեփյանի ճակատագրի մասին:
Բայց 2004թ. Աղվան Հովսեփյանը սկսեց ձևավորել իր անվտանգությունն ապահովող միջավայր, որը պետք է Աղվան Հովսեփյանին հեռու պահեր հասարակության բացասական տրամադրություններից: Այդպիսի միջավայր ապահովող կառույց դարձավ «Նիգ-Ապարան» կազմակերպությունը, որն աստիճանաբար չարիք է դառնում մեր պետության գլխին: Նպատակ է դրված այս կազմակերպությունը դարձնել քաղաքական, որը խորհրդարանական ընտրություններում պետք է լուրջ դերակատարում ունենա: Դրա համար բոլոր հիմքերը կան: Ֆինանսական պրոբլեմներ չկան: Փոխարենը կան քաղաքական ամբիցիաներ: Ճիշտ է, առայժմ Ա. Հովսեփյանի ամբիցիաները Քոչարյան-Սերժ Սարգսյան զույգը վերահսկում է, ինչի վկայությունն էր Եղվարդում անցած տարի կայացած մեծամասնական ընտրությունները, որի ժամանակ Աղվան Հովսեփյանի հովանավորյալը պարտվեց, սակայն բացառված չէ, որ ինչ-որ պահից Ա. Հովսեփյանը սկսի ինքնուրույն խաղ վարել: Համենայնդեպս, իր շրջապատում, մանավանդ վերջին շրջանում նա հաճախ է շեշտում, թե ի վիճակի է ՀՀ հաջորդ նախագահը դառնալ, քանզի ոչնչով պակաս չէ Ռ. Քոչարյանից և Ս. Սարգսյանից:
Քաղաքական նկրտումների ակնհայտ ցուցադրություն էր Աղվան Հովսեփյանի դերակատարությունը Աջափնյակի թաղապետի վերջին ընտրություններում: Հիշեցնենք, որ այն ժամանակ Աղվան Հովսեփյանի և «Նիգ-Ապարանի» լայնամասշտաբ աջակցության շնորհիվ Աջափնյակի թաղապետ դարձավ ևս ծագումով ապարանցի Արծրուն Խաչատրյանը: Վերջինիս վերընտրությունից հետո այն, ինչ կատարվում է հատկապես Լենինգրադյան, Հալաբյան և Շինարարների փողոցներում, պարզապես բարբարոսություն է: Կանաչապատ տարածքներում, գազոնների վրա, առանց թույլտվության և համապատասխան փաստաթղթերի կառուցվել և կառուցվում են սկզբից կրպակներ, իսկ հետո երկհարկանի առանձնատներ: Շինարարների փողոցը, որը Երևանի ամենագեղեցիկ փողոցներից մեկն էր, այժմ գոյություն չունի. վերածել են առևտրի կենտրոնի: Մի քանի ապօրինի շինարարությունների կապակցությամբ գործեր էին հարուցվել (դրանց մասին նույնիսկ Ռ. Քոչարյանը քաղաքապետարան կատարած այցերից մեկի ժամանակ նշեց), որոնք այսօր հաջողությամբ փակվել են:
Փաստորեն, Աղվան Հովսեփյանը պետության մեջ երկրորդ պետությունն է կառուցել` «Նիգ-Ապարան» անունով: Իր ներքին օրենքներով, իր թագավորով, իր հլու-հնազանդ խորհրդով: Այս կազմակերպության ընդլայնմանը զուգընթաց ավելանում է այն պաշտոնյաների թիվը, ովքեր հանկարծ իրենց ծագման մեջ ապարանյան հետք են գտնում: Հենց որ գտնում են, վերջ, իրենց գործունեության մեջ ոչ մի պրոբլեմի չեն հանդիպում: Օրինակ, Շիրակի մարզի գազի ծառայության ղեկավարը, ինչպես մեզ տեղեկացրին Գյումրիից, այլևս ապարանցի է: Այսինքն, ինչպես ցանկանում է, այնպես էլ գործում է: Ում ուզում` գազ է քաշում, ում չի ուզում` չի քաշում:
Այս կազմակերպության անվան տակ Աղվան Հովսեփյանի ամբիցիաների այցետոմս դարձավ Արագած լեռան շուրջպարի գաղափարը: Այս գաղափարի իրականացումով Աղվան Հովսեփյանը փորձելու է իր համար մի քանի հարցի պատասխանը ստանալ: Նախ, եթե շուրջպարի համար անհրաժեշտ 180 հազ. մարդ ապահովվի, ապա դա ապագա խորհրդարանական ընտրություններում անհրաժեշտ քանակությամբ ձայներ հավաքելու երաշխիք կդառնա: Այսինքն, իրենք կարող են 180 հազ. ձայն մոբիլիզացնել: Գումարած դրան, այս գաղափարի իրականացման համար օգտագործվում է վարչական ռեսուրսը: Բազմաթիվ պաշտոնյաներ, գյուղապետներ, քաղաքապետներ են լծվել այս գործին: Եվ կախված նրանից, թե որ պաշտոնյան առավել արդյունավետ կաշխատի և ավելի մեծ թվով մարդ կապահովի շուրջպարի համար, Աղվան Հովսեփյանը կիմանա, թե մինչև խորհրդարանական ընտրությունները որ պաշտոնյաների հետ պետք է շարունակի խորացնել իր համագործակցությունը, իսկ որ պաշտոնյաների հետ բացատրական կամ զտիչ աշխատանքներ տանի, կիմանա` որ պաշտոնյաներն են վստահելի, որոնք` ոչ:
Անհրաժեշտ թվով մարդ ապահովելու համար այսօր օգտագործվում են հին, սովետական մեթոդները: Պլան են դրել: Բուհերը 1000-ական մարդ պետք է ապահովեն, դպրոցները` այսքան, օլիգարխը` այսքան: Պլան է դրված մարզպետների, թաղապետների.. մի խոսքով, բոլոր նրանց վրա, ովքեր գոնե ինչ-որ լծակ ունեն:
Ցավոք, Արագածի շուրջպարի գաղափարը կարող է իրավապահ մարմինների և քրեական աշխարհի սերտաճման ևս մեկ գործընթաց դառնալ: Համենայնդեպս, մեր տեղեկություններով, քրեական աշխարհի բազմաթիվ ներկայացուցիչների էլ են ներգրավել այս գործընթացի մեջ: Ավելին, կանչում են այն մարդկանց, ովքեր վերջին տարիներին կարող էին լուրջ խնդիրներ ունենալ դատախազության հետ, բայց տարբեր պատճառներով «պլստացել» են: Հիմա նրանց կանչում են և տեղյակ պահում, որ այդ մարդկանց «պլստալը» որոշակի գին ունի, որը պետք է փոխհատուցել: Եվ եթե դուք տեսնեք, թե ապարանյան այդ կազմակերպության շտաբում ովքեր են լինում, ինչ անցյալ ունեցող անձինք են լծվել շուրջպարի գաղափարին, արդեն շատ բան հասկանալի կլինի: Շատ հաճախ, օրինակ, կարելի է այնտեղ տեսնել «Ճոյտին», «Սկյուռին», Ալբերտ Հերոյանին: Նույնիսկ նշում են Վահան Հարությունյանի անունը:
Բայց սա էլ չէ էականը: Մի քանի օր առաջ ՀՀ գլխավոր դատախազը Գյումրիում իր ելույթի ժամանակ նշեց, թե` իսկ ի՞նչ է պատահել որ: Ո՞վ է ասել, որ պետության գլխավոր դատախազը իրավունք չունի հասարակական գործունեությամբ զբաղվել:
Իսկապես, որևէ տեղ գրված չէ, որ գլխավոր դատախազը իրավունք չունի հասարակական գործունեությամբ զբաղվել: Այնպես, ինչպես և գրված չէ, բայց աշխարհի պատմությունը հուշում է, որ երկրի գլխավոր դատախազը կարող է իր ժամանակը շռայլորեն վատնել տարբեր միջոցառումների վրա միայն այն դեպքում, երբ այդ երկրում գործում են օրենքները, քրեածին իրավիճակը հանգիստ է, չբացահայտված աղմկոտ հանցագործություններ չկան: Այսինքն, աշխատանքը ծանրաբեռնված չէ: Իսկ արդյո՞ք մեր մոտ այդպես է: Թե՞ երկրում օրենքները գործում են, կարծում ենք` պատասխանը մեկն է: Թե արդյոք քրեածին իրավիճակը հանգիստ է, դա էլ «ՏԷՑ»-ի ճակատամարտը ցույց տվեց: Իսկ ինչպիսի՞ն է իրավիճակը չբացահայտված հանցագործությունների մասով:
Եկեք մեկ անգամ ևս վերհիշենք բոլոր այն աղմկոտ սպանությունները, որոնք տեղի են ունեցել Աղվան Հովսեփյանի պաշտոնավարման ընթացքում և որոնք չեն բացահայտվել առ այսօր, չնայած դրանց մեծ մասի բացահայտման համար անհրաժեշտ է, որ երկրում օրինական իշխանություն լինի: Նկատի ունեցեք, խոսքը գնում է միայն սպանությամբ ավարտված չբացահայտված հանցագործություններին, չնայած աղմկոտ բազմաթիվ այլ հանցագործություններ էլ են կատարվել, որոնք նույնպես չեն բացահայտվել. ընտրություններ են կեղծվել, հարյուրավոր մարդիկ ծեծի են ենթարկվել, լրագրողների վրա են հարձակվել և այլն:
Ծանոթացեք այս աղմկոտ սպանությունների ցանկին և ինքներդ որոշեք, թե որքանո՞վ է նորմալ, երբ նման չբացահայտված գործերի ծանրության տակ մարդը Արագածի փեշերին կլոունադա է կազմակերպում:
Հենրիկ Խաչատրյանի սպանությունը` սպանությունից հետո ՀՀ գլխավոր դատախազ դարձավ Աղվան Հովսեփյանը:
Արծրուն Մարգարյան` վերջինիս սպանությունը դժվար չէ բացահայտել:
Վահրամ Խորխոռունի` սպանությունը լիովին բացահայտելուն խանգարեց 1999թ. հոկտեմբերի 27-ի ոճրագործությունը:
1999թ. հոկտեմբերի 27-ի արյունոտ դեպքերը` 8 զոհով` առանց մեկնաբանության:
Պողոս Պողոսյան` «Առագաստ» սրճարանում վրացահայի դաժան սպանությանը ականատես են եղել 150-200 հոգի: Նրանք մի գեղեցիկ օր կարող են խոսել:
ՀՀ վարչապետ Անդ. Մարգարյանի խորհրդական Գագիկ Պողոսյանի սպանությունը` չի՛ բացահայտվում:
Գրիշա «Պիտերսկի»` սպանությունը տեղի է ունեցել մարդաշատ վայրում, Աբովյան փողոցում, «Ավիատրանս» հյուրանոցի մոտ:
Կախյանների ընտանիքի սպանությունը` Լոռու մարզի գյուղերից մեկում սպանել էին մի ամբողջ ընտանիք` չխնայելով անգամ ծծկեր երեխային: Հետո սպանել էին նաև այն տաքսու վարորդին, որով մարդասպանները եկել էին ոճիրն իրականացնելու:
Էդիկ Մարտիրոսյանի և նրա որդու սպանությունը` Վանաձոր-Ալավերդի ճանապարհին:
Տիգրան Նաղդալյանի սպանությունը: Սա առանձնահատուկ դեպք է: Եթե հիշում եք, 20-րդ դարի 30-ական թվականներին Ստալինը շատ արդյունավետ հնարք էր կիրառում: Կազմակերպում էր իրեն ախոյան համարող ինչ-որ մեկի սպանությունը, հետո էլ այդ սպանությունը կազմակերպելու մեղադրանքով ձերբազատվում էր իր մյուս «տհաճներից»: Միայն մոտ 50 հոգի գնդակահարվել է Կիրովի սպանությունը «կազմակերպելու» համար: Երբ Տիգրան Նաղդալյանի սպանությունը հետին թվով բացահայտվի, բոլորդ էլ այդ սպանության մեջ նույն ձեռագիրը կտեսնեք:
Կարեն Միքայելյան
Հ.Գ. Ի դեպ, այս ցանկում պետք է ներառել նաև մի քանի ամիս առաջ «Հայրենիք» կինոթատրոնի մոտ «Համմեր» ավտոմեքենայի պատճառով տեղի ունեցած ավտովթարը, որին զոհ գնացին երկու հոգի, իսկ բազմաթիվ քաղաքացիներ վիրավորվեցին: Մեր աղբյուրներով, այն անձնավորությունը, որն իբր այն ժամանակ ղեկին է եղել, իրականում ավտոմեքենա վարել չգիտի: Այս գործը լի է անակնկալներով: