Բանկերը մերժում են
Արմավիրի մարզի Ամբերդ համայնքի բնակիչ Մանվել Բաբայանը այգու էտի աշխատանքներն ավարտել է, բայց սիրտը կախ է:
Նա «ՉԻ»-ի հետ զրույցում հայտնեց, որ էտի աշխատանքները կատարելու համար օրավարձով աշխատողներ է բերել: Գործը վերջացրել են, բայց գումարը չի տվել: Անտոկոս վարկ ստանալու համար բանկին է դիմել, սակայն, մերժել են:
««Ակբա Բանկից» ուզում էի վարկ վերցնել, բայց մերժել է: Տղաս էն հիմար բանկից՝ Վարկսից, վարկեր ուներ վերցրած, վճարումներն ուշացումով էր կատարել, դրա համար այս մի բանկը վարկ չտվեց: Աշխատողներին ասել եմ՝ սպասեք մինչև վարկ ձևակերպենք»,- ասաց նա:
Ուզում է վարկ վերցնել, որ այգեգործությամբ զբաղվի և ֆերմերային տնտեսությունն ավելացնի: Ուրիշ բանկի է դիմել, բայց կրկին հուսախաբ է եղել: Ասել են, որ այս օրերին վարկ չեն տրամադրում:
Ամբերդում շատերն են ցանկանում անտոկոս վարկ վերցնել և հողագործությամբ զբաղվել: Ուզում են, բայց մերժում են ստանում:
«Շատ լավ բան է, բայց գյուղացիների 70-80 տոկոսը սև ցուցակում է, դրա համար չեն կարողանում այս անտոկոս վարկերից օգտվել: Վարկային լավ պատմություններ ունեցողը միշտ էլ կարողանում է ստանալ, խնդիրը սև ցուցակում հայտնվածներն են»,- նկատեց հողագործը:
Ամբերդում տարի չի լինում, որ գյուղացին կարկուտից չտուժի: Ժամանակին ասում էին, որ ապահովագրությունը փրկություն կլինի իրենց համար: Հիմա այն իրականություն է, բայց էլի ոչ բոլորն են կարողացել խաղողն ապահովագրել կարկուտից:
«Ով փող ունեցել է, ապահովագրել է, բայց բոլորն էլ ուզում են: Ուղղակի գարունը ծանր շրջան է գյուղացու համար: Փող չունի, որ ապահովագրություն անի»,- ասաց նա:
Չնայած կորոնավիրուսի տարածմանը՝ Արազափ համայնքում տանը մնալ չկա: Այստեղ անգամ քիթ սրբելու ժամանակ չունեն, բոլորը դաշտերում են՝ վարուցանքի եռուն օրերն են: Գյուղացին այսօր գումար չունի, բայց պնդում են, որ հողն անմշակ չեն թողնելու: Նախորդ տարիների պես պարտքով հող են մշակում:
«Այս տարի էլ գյուղատնտեսական խանութներից «նիսյայով» սերմ եմ առնում, պարարտանյութ, թունաքիմիկատ և մեր հողը մշակում: Երբ, բերքը վաճառում ենք, պարտքը փակում ենք»,- ասաց Արազափի հողագործներից մեկը:
80 տոկոսը սև ցուցակում են
Տեղյակ են, որ կառավարությունը գյուղացիներին անտոկոս վարկեր է տալիս, բայց ասում են, իրենք այդ սահմանված չափանիշներին չեն համապատասխանում:
«Էդ վարկերը մեր գյուղին չեն վերաբերում, մեր գյուղացիները չեն կարող օգտվել, որովհետև մեկս մեկին երաշխավոր ենք կանգնել ու սև ցուցակում հայտնվել: Մեր գյուղը ժամանակին այն գյուղերից մեկն էր, որ ամենաշատը վարկեր ստացավ: Մատների վրա կարող ես հաշվել ցածր տոկոսով վարկեր ստացածներին»,- նկատեց Արազափ համայնքի ղեկավար Մանվել Հարությունյանը:
Սև ցուցակում գտնվողներին էլ պետությունը աչթող չի անում: Ասում է՝ միավորվեք կոոպերատիվ ձևավորեք և կրկին ցածր տոկոսներով վարկեր ստացեք: Այստեղ կոոպերատիվի մասին, սակայն, լսել չեն ուզում:
«Ում միանանք: Դա այդքան հեշտ գործ չի: Ամեն մարդ իրա գործին է՝ իր գործն է ուզում անի, իր փողը ստանա: Յոլա էթում ենք, էլի: Էնա սաղ գյուղը վարկի ու պարտքի տակ է՝ սերմերը սաղ պարտքով են ցանել»,- նշեց նա:
Այգեշատցիներն էլ են հողամասում: Ցանում են, սածիլները տնկում, բայց հողերը միավորելու մասին չեն էլ մտածում:
«Չաշխատող տարբերակ է կոոպերատիվը: Եթե ստեղծվի էլ, արհեստական իմիտացիա է լինելու: Անհատ հողատերերի մեծ մասը մինչև 1 հեկտար հողամաս ունի: Այսօր 2 հոգի հաշտ ու համերաշխ չեն կարողանում հող մշակել, ուր մնաց թե 10 հոգով միավորվեն: Եթե ինքը մեծ հողատեր է՝ 10 հեկտար հող ունի, նրան էլ ինչին է պետք միավորվելը: Շահավետ, արտոնյալ պայմաններ պետք է փոքր հողակտորներ ունեցողներին տալ, հակառակ դեպքում նրանք պետք է իրենց հողերը վաճառեն և հող չմշակեն»,- ասաց Այգեշատ համայնքի ղեկավար Արամայիս Մխիթարյանը:
Նրա խոսքով՝ այգեշատցիներն էլ անտոկոս վարկերից չեն կարող օգտվել: Այստեղ նույնպես հողագործների մեծ մասին բանկերը սև ցուցակ է գցել:
«Լավ ծրագիր է, բայց, եթե նախկին սկզբունքով է գործելու, բան չի փոխվի: Երաշխավորի համակարգը պետք է վերացնել: Մարդը վարկ է ուզում՝ 4 հոգի էլ պետք է երաշխավորի: Այսօր երաշխավոր կանգնելու պատճառով գյուղում սաղ իրար թշնամի են դարձել: Եղբայրը եղբոր հետ չի խոսում»,- մատնանշեց մեր զրուցակիցը:
Ջրի են սպասում
ԱԺ-ի «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, ԱԺ տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և բնապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վարազդատ Կարապետյանը բաց նամակով դիմել է համայնքների ղեկավարներին՝ կոչ անելով ինքնակազմակերպվել և ոչ մի թիզ հող անմշակ չթողնել: Ըստ նրա՝ հիմա յուրաքանչյուր համայնքի ղեկավարից է կախված, թե ինչքան հող կմշակի համայնքի ժողովուրդը։ Ասել է նաև, որ կառավարությունից աջակցություն պահանջեք, եթե դրա կարիքը կա։ Կառավարությունը լսում է հիմա ու ձեր կողքին է։
Հող չմշակելու պատճառները շատ են՝ արձագանքում է Այգեշատի համայնքապետը: Այսօր իրենք ջրի են սպասում: Երիտասարդ ծառերը և սածիլների մի մասը ջրի կարիք ունեն, բայց դեռ ջուր չեն տվել:
Նրա խոսքով՝ հենց ոռոգման ջրի բացակայության կամ անբավարար բաշխվածության պատճառով է, որ գյուղացին հող չի մշակում: Ասում են՝ եթե պարարտանյութը, թունաքիմիկատը, ոռոգման ջուրը թանկ չլինեն, գյուղացին ոչ մի թիզ հող անմշակ չի թողնի:
«Գյուղացին նաև իրացման խնդիր ունի: Լոլիկը սեզոնին մթերվում է 35 դրամով, դա ինքնարժեքի գինն է: Նույնը խաղողը, որի ինքնարժեքը 120 դրամ է կազմում, բայց գործարանն ընդունում է կիլոգրամը 135 դրամով: Եթե գյուղացին իմանա, որ շահույթ կստանա, հաստատ իմացեք, որ ոչ մի կտոր հող խոպան չի մնա»,- պատգամավորին պատասխանեց գյուղապետը:
Մանյա Պողոսյան