Կորոնավիրուսային համավարակի հետևանքով տնտեսության կրած վնասները առավելապես նկատելի են զբոսաշրջության ոլորտում, քանի որ մարտ ամսից սկսած արտագնա տուրեր չկան, իսկ ներգնա տուրեր կազմակերպել թույլատրվել է միայն մայիսի 18-ից, երբ կառավարությունը որոշեց տնտեսության տարբեր ճյուղերի համար կիրառվող սահմանափակումները վերացնել։
Թեև կառավարությունը թույլատրել է ներքին տուրիզմով զբաղվել, այնուամենայնիվ, համատարած կոչերը, թե պետք է տանը մնալ և սահմանափակել բոլոր տեսակի շփումները, իրենց հետևանքներն են թողնում զբոսաշրջային ոլորտում:
«Ռիմա թրավել» զբոսաշրջային կազմակերպության նախագահ Ռիմա Խաչատրյանը «ՉԻ»-ի հետ զրույցում նշեց, որ այս պայմաններում աշխատելը դժվար է:
Գրեթե 5 ամիս է՝ չի աշխատում, իսկ 7 հոգանոց ընտանիքը նրա հույսին է:
Հայաստանցիները հանգստի են մեկնում հիմնականում պետական սոցիալական փաթեթներով: Այս սեզոնին, քանի որ երկրից դուրս հանգստանալու հնարավորություն չկա, ստիպված են ամառային արձակուրդը կազմակերպել մեր երկրի հանգստյան տներում: Իսկ միայն սոցիալական փաթեթներով հանգստացողներին ընդունելու դեպքում զբոսաշրջային գործակալություններն աշխատել չեն կարող:
«Այդ գումարները միանվագ չեն նստում մեր հաշվեհամարներին՝ փոխանցվում են 12 ամսվա ընթացքում: Լինում են հաճախորդներ, որոնք փոխում են աշխատատեղը, կամ դուրս են գալիս աշխատանքից և այդ գումարները կասեցվում են՝ զբոսաշրջային գործակալության հաշվին չեն փոխանցվում: Իսկ զբոսաշրջային գործակալություններն արդեն ունենում են մեծ վնասներ: Միայն սոցիալական փաթեթի շրջանակներում աշխատելով հնարավոր չէ: Չենք կարողանում հարկեր վճարել, աշխատավարձ տալ և մնացած ծախսերը հոգալ: Դրանով զբոսաշրջային գործակալությունը չի կարող իր բոլոր ծախսերը հոգալ: Եթե պետությունն այնպիսի ծրագիր մշակի, որ գումարները միանվագ մեր հաշվին փոխանցեն, մենք էլ՝ հյուրանոցին, այդ դեպքում շահույթ կունենանք և մեր հոգսերը կկարողանանք հոգալ»,- նկատեց փորձագետը:
Զբոսաշրջային գործակալության տնօրենի խոսքով՝ մեքենա ունեցող քաղաքացիները կազմակեպում են իրենց հանգիստը՝ միանգամից պայմանավորվելով հանգստյան տան կամ հյուրանոցի հետ:
Այս դեպքում զբոսաշրջային գործակալությունները գումար աշխատել չեն կարող՝ եկամուտ ստացել են արտագնա տուրեր կազմակերպելով, որը հիմա չկա:
«Տեղում, եթե 5000 դրամով էքսկուրսիաներ են կազմակերպվում, զբոսաշրջային կազմակերպությունը գումար չի աշխատում՝ մենք էքսկուրսավարին վճարում ենք, տրանսպորտի ծախսը հոգում ենք, կոպեկներ անգամ մեզ չի մնում: 6000 դրամով Երևանից Տաթև տուր կազմակերպելով՝ զբոսաշրջային գործակալություն չես կարող պահել: Ներքին տուրիզմն էլ չի զարգանում: Քաղաքացիները գիտեն ՀՀ-ի տեսարժան վայրերը, իրենք գնում են: Զարգացնելն այն կլինի, որ որևէ ծրագիր լիներ, բայց զբոսաշրջության ոլորտում նոր ծրագրեր չենք տեսնում: Պետությունը պետք է աջակցի զբոսաշրջային գործակալությանը»,- հավելեց մեր զրուցակիցը:
Այս սեզոնին հյուրանոցներն ու հանգստյան տները մատուցվող ծառայությունների արժեքները բարձրացրել են՝ թեև կորոնավիրուսի պատճառով հանգստացողների թիվն անհամեմատ քիչ է:
«Հյուրանոցների 90 տոկոսը գները բարձրացրել են: Նախկին տարիների համեմատ գնաճը մոտ 10-20 տոկոս է կազմում: Բոլորը միաձայն արժեքները բարձրացրեցին: Ես հասկանում եմ, որոշ ժամանակ չեն աշխատել, ֆինանսական ծանր վիճակում են: Բայց պետք է լուծում գտնենք, որ մեր երկրում հյուրանոցների արժեքները չբարձրանան: Սպասարկման որակն էլ առաջվանը չէ, որովհետև հյուրանոցներ կան, որ աշխատակիցներին են կրճատել: Չնայած բարձր գնին՝ ծառայությունների որակն անցյալ տարվա համեմատ իջել է: Վարակի հետ կապված հյուրի սնունդը պետք է սենյակում տան, բայց աշխատակիցների կրճատման դեպքում խնդրի առաջ կկանգնեն: Հյուրը նախորդ տարիների պես չի կարող հյուրանոցից օգտվել»,- նշեց Ռիմա Խաչատրյանը:
Թեև կառավարությունը 20-ից ավելի աջակցության ծրագրեր է իրականացնում, որոնց մի մասն ուղղված է անհատներին, իսկ մյուս մասը՝ տնտեսության տարբեր ոլորտներին աջակցելուն, այնուամենայնիվ, այդ ծրագրերը կարճաժամկետ էին և որպես այդպիսին լուծումներ չդարձան։
Մանյա Պողոսյան