Լոռու մարզի Մեծ Այրում համայնքի բնակիչները արշավ են սկսել համագյուղացի Հարություն Դանիելյանի ընտանիքին հասցված վնասներին փոխհատուցում տալու նպատակով:
«Նահատակ» պոչամբարին ամենամոտ գտնվող տունը Դանիելյաններինն է: Ընտանիքի անդամները հաճախ են գանգատվում առողջական խնդիրներից:
Հարություն Դանիելյանն անհանգստացած է հատկապես 3 անչափահաս երեխաների ճակատագրով: Նրանք հաճախ են պոչամբարի ափին խաղում և տրտնջում առողջությունից: Երեխաները մի քանի անգամ ստացիոնար և ամբուլատոր պայմաններում բուժում են ստացել:
«Ստեղ հնարավոր չէ ապրել: 3 տարեկան երեխան խի՞ պիտի ասի գլուխս ցավում է, սիրտս խառնում է, էն մեկն ասում է՝ փորս ցավում է: Ամեն օր նույն վիճակն է, մենք էլ նույնը: Եթե ամռանը ճանապարհով անցնելիս լինեք, մի րոպե կանգնեք, աչքերդ չես կարողանա բացել, այ տենց վառում է»,- «ՉԻ»-ի հետ զրույցում սրտնեղեց գյուղացին:
Հայրն էլ սրտանոթային հիվանդությունից է տառապում՝ ստենտավորում են արել:
Միայն Դանիելյանների ընտանիքում նման խնդիրներ ունեցողներ չկան. գյուղում շատ են բնակիչները, որոնք սրտանոթային հիվանդություններից են գանգատվում:
Ընտանիքը չի կարողանում իր աճեցրած բանջարեղենից օգտվել: Անասնապահությամբ էլ չեն կարողանում զբաղվել և ապրուստ հոգալ:
«Հավի ձուն, որ տանում եմ Ալավերդի ծախեմ, չեն առնում: Ասում են՝ ձեր Այրումի ձուն թունավոր է: Հավերն այդ պոչամբարի մոտ են լինում»,- ասաց նա:
Դանիելյանների այգու միրգն ու բանջարեղենը պիտանի չէ օգտագործման: Տնամերձ հողամասից վերցրած մրգի և բանջարեղենի փորձանմուշները հետազոտության են ենթարկվել Չեխիայի քիմիական ինստիտուտում:
Հայտնաբերվել են մկնդեղի և այլ ծանր մետաղների բարձր քանակություն, ինչը քաղցկեղածին և ոչ քաղցկեղածին բազմաթիվ հիվանդությունների ռիսկեր է պարունակում։
«Մի շարք ծանր մետաղներ են հայտնաբերվել: Առաջին տեղում մկնդեղն է: Հողի որոշ փորձանմուշներում մկնդեղի քանակը ընդհուպ 70 անգամ գերազանցել է թույլատրելի չափաբաժինը: Ըստ բնակավայրերի կարող ենք ասել, թե որտեղ է ավելի մեծ ռիսկը կամ դրա քանակությունը որտեղ է ավելի շատ հանդիպել: Օրինակ՝ Ախթալա համայնքի Ճոճկան գյուղում է մկնդեղն ամենատարածվածը: Երկրորդ տեղում կադմիումն է, իսկ երրորդը՝ նիկելը»,- փոխանցեց «Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն» ՀԿ-ի նախագահ Օլեգ Դուլգարյանը:
Հետազոտության են ուղարկել նաև ազատ պայմաններում տեղաշարժվող հավերի ձուն:
Չեխիայից պատասխանել են, որ դիօքսինների միացություններ կան հավկիթների մեջ, որոնք քաղցկեղածին են և վտանգ են ներկայացնում մարդու առողջության համար:
«Իսկ Ալավերդի քաղաքում սննդի մեջ դիօքսինի քանակությունը տագնապ է առաջացնում, քանի որ նորմայից մի քանի անգամ գերազանցում է դրանց քանակությունը: Այսպես օրինակ՝ Միջազգային ստանդարտների առավելագույն շեմը գերազանցում են 2,5 անգամ, իսկ Հայաստանի ստանդարտները՝ 1,8 անգամ: Համեմատության համար վերցրել ենք նաև սուպերմարկետից գնված հավկիթները, դրանց մեջ դիօքինների քանակը 0,20 մլ է, իսկ ահա Ալավերդիում հավերի ձվերի մեջ պարունակում է շուրջ 15 մլ»,- ասաց նա:
Օլեգ Դուլգարյանի խոսքով՝ արշավ են սկսում ընտանիքին հասցված վնասներին փոխհատուցում տալու, և մանկահասակ երեխաներին ավելի անվտանգ գոտի տեղափոխելու նպատակով։
Այժմ գրություններ են կազմում, որ ուղարկեն համապատասխան պատկան մարմիններին: Փոխհատուցում ստանալու նպատակով պատրաստվում են նաև դատարան դիմել:
«Նահատակ» պոչամբարից 50 մետր հեռավորության վրա ապրող Հարություն Դանիելյանը փորձել է վաճառել տունը, բայց ոչ ոք չի ցանկացել աղտոտված միջավայրում տուն գնել: Իսկ այլ բնակավայրում տուն գնելու նրա բոլոր ջանքերն իզուր են անցել: Զինվորականի աշխատավարձով տան գումար չի կարողացել հավաքել:
Պոչամբարից հեռու տուն ունենալու գաղափարը նրան անգամ խոպան է հասցրել, բայց աշխատավարձը կրկին տան համար չի բավականացրել: Վաստակած գումարով հազիվ 7 հոգանոց ընտանիքի ամենաանհրաժեշտ կարիքներն է հոգացել:
«Ով ասում է, որ պոչամբարի մոտ ապրելը վնասկար չէ, տունն իրեն եմ նվիրում: Կարող են գալ ապրել, ամեն օր սիրուն տեսարան կտեսնի»,- վրդովվեց Մեծ Այրումի բնակիչը:
Մանյա Պողոսյան
«Չորրորդ իշխանություն», 14, 2019