Մրցակցությանը չեն դիմացել
Այս շրջանում շուկայում տեղական լոլիկ ու վարունգ չես գտնի: Մեր կերած լոլիկի ու վարունգի մեծ մասը ներկրված է:
Նախորդ տարի լոլիկ են բերել Թուրքիայից: 2019թ. 9 ամիսներին Հայաստան ներմուծվել է մեծամասամբ թուրքական ծագման լոլիկ, մինչդեռ 2018-ի 9 ամիսներին Թուրքիայից լոլիկ չէր ներմուծվել առհասարակ: Իսկ Իրանից ներմուծման ծավալները 2018-ի համեմատ ավելացել են շուրջ 40 անգամ:
Իրանից ներկրվել է 693 տոննա լոլիկ: Տեղական շուկայում ներկրված լոլիկներից 46.1 տոննան Վրաստանից է բերվել: Առյուծի բաժինը Թուրքիայինն է՝ 2756 տ:
Նախորդ տարվա դեկտեմբեր ամսից մինչև հիմա լոլիկ ու վարունգ են բերում: «ՉԻ»-ին Պետական եկամուտների կոմիտեից տեղեկացավ, որ դեկտեմբերի մեկից փետրվարի տասնմեկն ընկած ժամանակահատվածում հանրապետություն է ներմուծվել 395,5 տոննա լոլիկ և 1281,4 տոննա վարունգ: Ներկրումները կատարվել են Վրաստանից և Իրանից:
Մինչդեռ տեղական արտադրողները պնդում են՝ ներմուծված լոլիկները թուրքական ծագման են: Թուրքիայից էժան լոլիկ է Վրաստանը գնում և վրացականի անվան տակ Հայաստան է արտահանում:
«Լոլիկների 30 տոկոսն է Վրաստանից գալիս, իսկ 60 տոկոսը բերում են Իրանից: Նույնը նաև վարունգի դեպքում»,- ասաց Արարատի մարզի Դարակերտ համայնքի ֆերմեր Արմեն Սիմոնյանը:
70 տոկոսը դատարկ է
Նա այս շրջանում ջերմոցային տնտեսությունում լոլիկ չի մշակում: Սպասում է օրերը տաքանա, նոր սածիլ տնկի, որպեսզի գազի վճարը քիչ կազմի:
«Դրսից բերվածը ցածր գներով է վաճառվում: Երբ մենք ձմռանը ջերմոց ենք դնում, վառելիքի համար մեծ գումար ենք վճարում, ապրանքի ինքնարժեքը բարձր է ստացվում: Եվ երաշխավորված չենք, որ դրսից ապրանք չի գա ու ինքնարժեքից ցածր վաճառք չենք ունենալու»,- նշեց ֆերմերը:
Այսօր ջերմոցների 70 տոկոսը դատարկ է: Արմեն Սիմոնյանն ասում է՝ թուրքական լոլիկն աճեցվում է պոլիէթիլենային թաղանթի տակ, էներգակիրների խնդիր չկա, և դրա համար ավելի էժան է:
«Մեր լոլիկի ինքնարժեքը կազմում է 600-700 դրամ: Եթե ներկրումները դադարեցնեն, մենք կարող ենք 800 դրամով վաճառել, իսկ սպառողին կհասնի 900 դրամով: Ե՛վ գյուղացին շահույթ կստանա, և՛ սպառողը որակյալ գյուղմթերք կօգտագործի»,- ներկայացրեց հողագործը:
Խորամանկությունների են դիմել
Քանի որ տեղական արտադրանքն այլևս չի կարողանում մրցակցել ներկրվածի հետ և ապրանք գրեթե չեն հանում շուկա, ներկրողներն էլ առիթից օգտվել են ու գները բարձրացրել:
«Մեկ հեկտար, որ վարունգ լինի, դա արդեն մեծ հաղթանակ կլինի: Ներկրված լոլիկի և վարունգի գինը մեծածախ շուկայում հասնում է 800 դրամի, իսկ մանրածախում՝ 1000-1200 դրամ է կազմում»,- հայտնեց գյուղացին:
Ջերմոցատերերը խոստանում են՝ հայկական լոլիկ ու վարունգ կուտենք միայն ապրիլից հետո: Իսկ մինչև այդ նրանք խորամանկությունների են դիմել, որ կարողանան բիզնեսը պահել: Արմեն Սիմոնյանն իր ջերմատանը միաժամանակ լոլիկ, կաղամբ, լոբի ու բրոկոլի է մշակում, որ կարողանա գումար աշխատել:
«Ո՛չ թուրքական լոլիկին»- գյուղացիներն իշխանություններին հորդորում են պաշտպանել իրենց իրավունքները:
«Երբ գյուղատնտեսության նախարարությունը կար, նախարար Գեղամ Գևորգյանի հետ հարցը քննարկեցինք, և ներկրվեց այնքան լոլիկ ու վարունգ, ինչքանի կարիք կար: Իսկ հիմա մեր գրպանին խփեցին՝ մեծաքանակ ներկրումների միջոցով»,- վրդովվեց հողի մշակը:
Լոլիկի մշակությամբ զբաղվողներն ահազանգում են՝ ներկրումները շարունակելու դեպքում, իրենք այլևս գյուղատնտեսությամբ չեն զբաղվի:
Պետությունը պարտավոր է օրենսդրական փոփոխություններ կատարելով պաշտպանել տեղական արտադրողի շահերը:
Մանյա Պողոսյան
«Չորրորդ իշխանություն», թիվ 21, 2020