Երբ Վանոն գրում էր, թե «մի երկիր չի կարող պատանդ դառնալ իր հիվանդ զավակների սանձարձակ երեւակայության ձեռքում», փորձում էր պետությունը պաշտպանել: Բայց երկիրը ոչ միայն պատանդ մնաց իր հիվանդ զավակների սանձարձակ երևակայության ձեռքում, այլև հայտնվեց այնպիսի անդունդում, որից ելք գտնել գրեթե անհնար է:
Վանոն այսօր էլ իր մահվան լուրով երևակում է այն փաստը, որ հիվանդներն անբուժելի են:
Գույժից անմիջապես հետո ֆեյսբուքյան տարածքը ողողվեց արձագանքներով: Այդ գրառումները ցույց են տալիս կարծիք հայտնողների կրթության և բարոյականության մակարդակը: Ուղղագրական, կետադրական և ոճական սխալների մասին խոսելն ավելորդ է. դրանք շատ-շատ են: Մեր ակտիվ հանրության բարոյականության մակարդակը նույնպես կասկած չի թողնում. Բարոյականությունն ուղղակի մեռած է: Եվ սա մենք գիտենք, քանի որ առաջին անգամը չէ, որ մահվան լուր լսողներն ուրախության, թշնամանքի, զազրախոսության ռեկորդներ են սահմանում:
Սակայն հայհոյախոսությունը, մահվամբ ուրախանալը և այլոց մահ մաղթելը թողնենք գրառումներ անողների խղճին և անդրադառնանք մի ախտի, որի զոհն է մեր երկիրը:
90-ականների ծանր, բայց հաղթական տարիները, այդ ժամանակվա իշխանության նվաճումները չնկատող, բայց մանր-մունր վրիպումներից կառչող մեր քաղքենին ատում է հայկական պետությունը: Եվ Վանո Սիրադեղյանի՝ պետական ինքնատիպ և հզոր գործչի մասին սրանց «կարծիքը» նույնանում է պետության նկատմամբ վերաբերմունքի հետ: Այսպես, եթե մեկի ցավակցական գրառման մեջ նշված է, որ Վանոն պետական գործիչ էր, ապա մեկնաբանություններում կարդում ենք՝ «մեր չպետության հիմնադիրներից է», «երեսուն տարի պետություն չենք ունեցել», «էդ մարդասպանը պետությունը քանդեց» և այլն:
Վանո Սիրադեղյանը 20 տարուց ավելի վտարանդի էր: 20 տարուց ավելի դուք առանց նրա «կերտում էիք» ձեր պետությունը: Ընտրում էիք Ռոբերտ Քոչարյանին, Սերժ Սարգսյանին, Նիկոլ Փաշինյանին: Կասեք՝ Ռոբերտին ու Սերժին չենք ընտրել: Պատասխանենք՝ ընտրել եք: Դուք, ձեր ընկերներն ու բարեկամներն են եղել այն կեղծարարների կուռ շարքերում, որոնք որոշել են ընտրությունների ելքը: Դուք, ձեր ընկերներն ու բարեկամներն եք դարձել Նիկոլ Փաշինյանի հենարանը, դուք եք մարսել պարտությունն ու հազարավոր երիտասարդների մահը: Սա՛ է ձեր ընտրությունը:
Ձեր, ձեզնից ծնված քաղքենի մտավորականությունն է թունավորել, հիվանդացրել նաև այն երիտասարդների ուղեղը, որոնք պատկերացում անգամ չունեն, թե ինչ էր կատարվում 90-ականներին: Եվ այդ թույնի հետևանքն է այսօրվա վիրավոր պետությունը:
Ընթերցողներին ներկայացնենք ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանի գրառումը: Կրթության և գիտության նախկին նախարարը փորձում է շատերից բարձր երևալ՝ պնդելով. «Ես ոչ մեկ եմ նրան գնահատականներ տալու համար»: Նա հիշում է, որ այն ժամանակ դասի ոտքով էր գնում, տալոնով հացի հերթ էր կանգնում, նախանձում էր «Պռոստո Մարիայի հետ կայֆերին», բայց չի հիշում, որ պատերազմ էր: Ա. Աշոտյանը գնահատական է տալիս. «Նրան լուրջ մտավորական համարել եմ, արտառոց գրող՝ ոչ»։
Ափսոս, որ մեր նախկին նախարարն այդպես էլ հայերեն չսովորեց, թե չէ կիմանար՝ Վանո Սիրադեղյանը ոչ թե արտառոց, այլ բացառիկ գրող է: Իսկ արտառոց լինում է, օրինակ, ՀՀԿ ջանքերով ընդունված սահմանադրությունը, որ, ինչպես պարզվեց, Նիկոլ Փաշինյանի հագով էր: Կիմանար, որ արտառոց էր իրենց իշխանությունը, որի օրգանական շարունակությունն իմքայլականներն են: Իսկ գրողները լինում են տաղանդավոր, հանճարեղ, բացառիկ:
Վերջում նորից մեջբերում անենք Վանո Սիրադեղյանից. «Իսկ մինչ այդ ընդամենը պետք է պահպանել ու հզորացնել եղած Հայաստանը։ Իսկ երկիրը հզորացնելու առաջին քայլը, որքան էլ տարօրինակ թվա հայ բանականությանը, եղածը պահպանելն է» ։
Ցավոք, հայ արտառոց բանականությունն այդպես էլ չհասկացավ այս պարզ ճշմարտությունը…
Զարուհի Գաբրիելյան