Շատերն են Հայաստանում հարց տալիս՝ մեր խնդիրները քի՞չ են, ի՞նչ իմաստ ունի այդքան ուշադիր հետևել Բելառուսում ծավալվող իրադարձություններին: Չէ՞ որ այդ երկիրը Հայաստանից հազարավոր կիլոմետրեր հեռավորության վրա է գտնվում:
Բայց այդ երկրում ծավալվող գործընթացները չափազանց կարևոր են Հայաստանի համար: Ստեղծվել է իրավիճակ, երբ Ռուսաստանը պետք է լուրջ ընտրություն կատարի իր հետագա քայլերի առումով, որը իր հերթին ազդեցություն է ունենալու այդ երկրի ամբողջ քաղաքականության վրա: Ինչը ենթադրում է, որ այն իր դրոշմը կթողնի նաև Հայաստանի նկատմամբ իրականացվող քաղաքականության վրա:
Ընտրություններից մի քանի ամիս առաջ, Ռուսաստանի և Բելառուսի ղեկավարությունները սկսեցին խորամանկ մի պարտիա, որը, ըստ իրենց ծրագրի, պետք է Լուկաշենկոյին առանց մեծ ցնցումների վերընտրվելու հնարավորություն տար: Իբր սրվեցին Լուկաշենկոյի ու Պուտինի հարաբերությունները, առաջինը անգամ հարցազրույց տվեց ուկրաինացի հայտնի լրագրող Գորդոնին և բավականին տհաճ խոսքեր շռայլեց Պուտինի հասցեին: Ըստ իրենց ծրագրի՝ դա պետք է կոնսոլիդացներ բելառուսական հասարակությանը, և Լուկաշենկոն հանդես գար իբրև այդ երկրի սուվերենության պաշտպան: Ծրագրի անվտանգության «լրացուցիչ բարձիկներ» պետք է ծառայեր նաև այն հանգամանքը, որ ընդդիմադիր թեկնածուները ընդգծված ռուսամետ էին: Այսինքն՝ ժողովրդին չպետք է ընտրության հնարավորություն թողնվեր:
Բայց տեղի ունեցավ անկանխատեսելին: Ժողովուրդը նախ չընտրեց Լուկաշենկոյին, իսկ այնուհետև առանց լիդերների դուրս եկավ փողոց: Եվ հիմա՝ Տիխանովսկայայի հեռանալուց հետո, վերջին մի քանի օրերի ամենապահանջված կարգախոսն է՝ նոր ընտրություններ: Իսկ այդ ժամանակ, արդեն նոր իրողությունների պայմաններում առավել մեծ հնարավություններ կարող են ստանալ այնպիսի գործիչներ, որոնք վերջին օրերին են իրենց դրսևորել և որոնք Ռուսաստանի հետ ստվերային պայմանավորվածություններ չունեն:
Բելառուսում չկան այն նախադրյալները, որոնք կային Ուկրաինայում, և ուղիղ զորք մտցնելու առումով կան լուրջ խոչընդոտներ: Սակայն Ռուսաստանը և Պուտինը մասնավորապես նաև չեն կարող թույլ տալ, որ Բելառուսը հեռանա Ռուսաստանի ազդեցության ոլորտից: Դա ոչ միայն վնաս կհասցնի Ռուսաստանի ռազմավարական շահերին, այլև ուղիղ հարված կլինի Պուտինի վարկանիշին: Տնտեսական ճգնաժամը, սոցիալ-տնտեսական անխուսափելի դժվարությունները և Խաբարովսկի ազդանշանը հուշում են, որ դա շատ վատ անդրադարձ կարող է ունենալ Ռուսաստանի համար:
Ամեն գնով Լուկաշենկոյին պահպանելու դեպքում Ռուսաստանը ստանալու է 10 միլիոն ժողովուրդ, որը սկսելու է թշնամաբար վերաբերվել միութենական մյուս երկրին: Լուկաշենկոյին հանձնելու դեպքում ոգևորության մեծ իմպուլս են ստանալու Ռուսաստանում առկա բոլոր այն ուժերը, որոնք գտնում են, որ այդ երկրում նույնպես հնարավոր են խորքային փոփոխություններ և Պուտինի հեռացում իշխանությունից:
Եթե Պուտինը որոշի, որ ամեն դեպքում Բելառուսում պետք է գնալ կոշտ լուծումների, դա ինքնին կենթադրի՝ Ռուսաստանի ազդեցության տակ գտնվող երկրներում նույնպես կաճի ճնշումը տեղի կառավարությունների վրա: Հայաստանն այդ ցուցակում առաջիններից մեկն է:
Արիս Վաղարշակյան