Ձկնաբույծների կարծիքը հաշվի չեն առել
Ձկնաբույծները «Ձկնային տնտեսության կարիքների համար ջրային ռեսուրսների օգտագործման կարգը սահմանելու մասին» որոշման մեջ փոփոխություն կատարելու նախագծի վերաբերյալ նամակ կուղղեն վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին: Այս մասին «ՉԻ»-ի հետ զրույցում հայտնեց «Հայ ձկնաբույծների միավորում» ՀԿ-ն նախագահ Արմեն Բունիաթյանը:
Ձկնաբույծները բողոքում են, որ փոփոխություններ կատարելիս իրենց կարծիքը հաշվի չեն առել: Նրանք դիմել են, որ կառավարությունը վերանայի մեկ լիտր վայրկյան ջրի ելքով ջրօգտագործման թույլտվություն ստանալու համար տարեկան 800 կիլոգրամ Թառափի արտադրանքի վերաբերյալ որոշումը:
Արմեն Բունիաթյանը նշում է՝ հնարավոր է Իշխան ձկնատեսակի համար մեկ լիտր վայրկյան ջրի ելքով ջրօգտագործման համար տարեկան 700 կգ արտադրանք տալ, իսկ Թառափի դեպքում՝ ոչ:
«Թառափի դեպքում բացառվում է, որովհետև հիմա Արարատյան դաշտի ջրերը սառել են՝ 18 աստիճանի փոխարեն այսօր ունենք 14 աստիճան, որի դեպքում Թառափը չի կարողանում մեծ քանակի կեր ուտել: Ինքը տաք ջուր սիրող կենդանի է: Մենք կկարողանանք արտադրել մաքսիմում 500 կիլոգրամ, բայց ոչ՝ 800: Նախկինում՝ ջրի տաք ժամանակ, հնարավոր էր»,- նշեց նա:
«Հայ ձկնաբույծների միավորում» ՀԿ-ն նախագահի խոսքով՝ ձկնաբուծարաններն սկսել են բարեխիղճ օգտագործել ջուրը: Անցել են ջուր խնայող տեխնոլոգիաների օգտագործմանը: Նկատում է՝ այդ կերպ ոչ միայն ջուրն է խնայողաբար օգտագործվում, այլև՝ արտադրանքի ծավալներն են ավելանում: Նույն քանակությամբ ջուր օգտագործելու դեպքում 2 անգամ ավել արտադրանք են ստանում:
Արմեն Բունիաթյանի տեղեկացմամբ՝ այս տարի նաև արտահանման ծավալներն են կրկնապատկվել: Նախորդ տարի այս շրջանում մոտ 7000-8000 տոննա ձուկ է արտահանվել: Տարեվերջին ցուցանիշը 10.000 տոննայի կհասցնեն:
Թեև արտահանման ծավալներն ավելացել են, բայց ըստ ձկնաբույծի, այստեղ էլ ամեն ինչ հարթ չէ: Դժգոհում է, որ ձկնաբուծության շուկայում հազիվ են գոյատևում, որովհետև ինքնարժեքը տեղական արտադրողի վրա թանկ է նստում: Հայկական ձկան դրսի շուկան հիմնականում Ռուսաստանի Դաշնությունն է:
«Իրենց Կարելիայի հանրապետությունում 600-700 հատ բնական լճեր կան, որում արտադրում են Իշխան տեսակի ձուկ և ջրի դիմաց գումար չեն վճարում»,- մատնանշեց նա:
Իսկ հայ ձկնաբույծներն իրենց ամենամեծ խնդիրը ջրի բարձր սակագինն են համարում, որն ամեն տարի մոտ 10 տոկոսով թանկանում է: Ձկնաբույծը զարմանում է՝ աշխարհի ոչ մի երկրում նման մոտեցում չկա:
«Մեզ մոտ 2014 թվականին ջուրը 10 անգամ թանկացրեցին, հիմա էլ սիստեմատիկաբար ամեն տարի 10 տոկոսով թանկանում է: Դանիայի ամենահզոր ձկնային տնտեսություններից մեկի ղեկավարն ինձ մոտ էր հյուրընկալվել, մենք իրենցից բեղմնավորած ձկնկիթ ենք պատրաստվում գնել: Ասում է՝ տարեկան արտադրում ենք 45.000 տոննա ձուկ, որից 30.000-ն արտադրում են քաղցրահամ ջրերում, 15.000-ը՝ աղի: Հարց եմ տալիս դանիացուն՝ ջրի գումար տալի՞ս եք, ասում է՝ ոչ»,- պատմեց նա:
Խոչընդոտներ տնտեսվարողների համար
«Հայ ձկնաբույծների միավորում» ՀԿ-ն նախագահի խոսքով՝ ձկնաբուծությունն այսօր գերակա ճյուղ է, բայց ոչ մեկի ուշադրության կենտրոնում չէ:
«Մենք այսօր տնտեսական հեղափոխություն ենք փորձում անել, մեր ուժերով փորձում ենք տնտեսություններ զարգացնել, բայց բնապահպանության կողմից արգելքներ է ստեղծվում»,- ասաց տնտեսվարողը:
Ձկնաբույծը նման մի խնդրի առաջ է կանգնել: Նրա բնորոշմամբ՝ Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմինն իրեն ճիշտ չի պահում: Իր տնտեսությունում խախտում են գտել:
«Անհիմն ակտեր են գրել, որ ես 2016 թվականի ջրի գումար չեմ վճարել: Դիմելու եմ դատարան: Այս երկրում տնտեսությունն են զարգացնո՞ւմ, թե՞ տնտեսություն են կործանում: Անհնար բան է, որ մեկ ամսից ավել հոսանքի, ջրի գումար չտաս և այն չանջատեն»,- մտահոգություն հայտնեց նա:
Շատից վնաս չկա
Ձկնաբույծները կառավարությունից աջակցության քայլեր են ակնկալում: Ուզում են, որ ջրի դիմաց բարձր սակագին չվճարեն:
«Ռիսկային ոլորտ են համարում և վարկ դժվար են տալիս: Իբրև սուբսիդավորված վարկեր են տրամադրում, բայց միայն սարքավորումների համար: Ձկնաբուծությունը հո՞ միայն սարքավորումները չեն, սարքավորումների վրա քիչ գումար է ծախսվում, մեծ գումարները ծախսում ենք կերի, հոսանքի, ջրի վրա»,- ներկայացրեց մեր զրուցակիցը:
Նիկոլ Փաշինյանը հորդորել էր ձկնաբուծարանների հարցը պահել ուշադրության կենտրոնում՝ շեշտելով, որ 200 տնտեսությունները զգալի են:
Ձկնաբույծների միավորման նախագահն ասում է՝ ձկնաբուծական տնտեսությունների քանակը շատ չէ, այսօր դրանք 116-ն են, նախկինում 330-ն են եղել: Ըստ նրա՝ ձկնաբուծական տնտեսությունները միայն օգուտ են պետությանը, և շատից վնաս չկա:
Մանյա Պողոսյան